«Տատմերական արվեստ»

Հարցնել և պատասխանել...Քննարկել..խորհուրդ տալ...առարկել..հերքել կամ հաստատել ,կասկածել և  կասկածանքի մեջ գցել...
Նա խոսում էր ամենքի հետ ,ամեն ինչի մասին ՝աստվածների ,օրենքների,ազատության,բարքերի,հիմարության ,իմացության ու ոչ իմացության ....առաքինության ու արատների ...հոգու ,կյանքի ու մահվան մասին ...Նա մշտական որոնման մեջ էր...և կռվի մեջ ՝հանուն ճշմարտության արդարության,բարոյականության...

Սոկրատեսյան ճառերը կախարդական ուժ ունեին...Այդ մասին գունեղ խոսում է Ալկիբիադեսը Պլատոնի «Խնջույք»-ում,Սոկրատեսին համեմատելով այլանդակ ու այծոտն սատիր Մարսիի հետ....«ճառերի  միջոցով Սոկրատեսը  հասնում է նույն բանին ,ինչին  Մարսին հասնում էր իր սրինգի օգնությամբ»:Այո ,Սոկրատեսի արտաքինը նույնպես կտրականապես հակադիր էր իր ներքին ,հոգևոր շնորհներին....

Արատն ու առաքինությունը...

Երբ Հերակլեսը,հասնելով պատանեկան հասակի ,մտածում էր,թե որ ուղիով ընթանա այնուհետև,երկու կնոջ տեսքով նրան ներկայանում են  Արատը և Առաքինությունը...և կանանցից ամեն մեկն սկսում է  գովաբանել իր արժանիքները,միաժամանակ սևացնելով իր մրցակցուհուն :Նրանց վեճերից պարզվում է ,որ միայն առաքինությունն է միակ,թեև դժվար,հեռավոր ուղին,իսկ արատի ճանապարհին հաճույքները մոտիկ ու դյուրահաս են ,բայց վաղանցուկ են և դժբախտություններով հղի:«Այն ամենից ,ինչը բարի ու լավ է ,-ասում է առաքինությունը  Հերակլեսին,-աստվածները մարդուն ոչինչ չեն տալիս  առանց աշխատանքի ու հոգսերի....Այսպիսով ,եթե դու ցանկանում ես ,որ աստվածները ողորմած լինեն քո հանդեպ ,դու պետք է պաշտես նրանց ,եթե ցանկանում ես ,որ  քեզ սիրեն բարեկամներդ ,դու պետք է նրանց լավություն անես .եթե ձգտում ես նշանավոր քաղաքի կողմից հարգվելու,դու պետք է օգուտ բերես այդ քաղաքին.և եթե ուզում ես քո գործունեությամբ զարմացնել ողջ Հելլադային ,դու պետք է ջանաս բարօրություն բերել ողջ Հելլադային.եթե ցանկանում ես ,որ հողը քեզ առատ հունձ տա ,դու պետք է նվիրվես հողին.եթե գտնում ես ,որ դու պետք է հարստություն քաղես  հոտից ,դու պետք է հոգ տանես հոտերի մասին.եթե ձգտում ես փառքի հասնել պատերազմի ճանապարհով և ի վիճակի լինել ազատություն ընձեռնելու բարեկամներին և ստրկություն թշնամիներին,դու պետք է ռազմական,գիտություններ սովորես գիտակ մարդկանց մոտ և վարժվես դրանց կիրառման մեջ:Իսկ եթե դու ցանկանում ես ունենալ ուժեղ կառուցվածք,դու պետք է նրան սովորեցնես ենթարկվել բանականությանը և զարգացնես այն աշխատանքի ու քրտինքի  միջոցով»:

Ըստ Պրոդիկոսի